Het inwonersaantal van Nederland is circa 17,5 miljoen mensen, per 100.000 zitten er in Nederland 60 mensen achter tralies. Het aantal buitenlanders dat in Nederland in de gevangenis zit is 23,1%.
In 2022 zaten in Nederland 29.370 mannen en vrouwen in de gevangenis. Dat wil zeggen 27.510 mannen en 1.830 vrouwen.
In Nederland zijn er 48 locaties waar mensen gevangen gezet kunnen worden en zijn de omstandigheden behoorlijk goed geregeld. Er is goede zorg en weinig geweld. De gevangenissen zijn school en overzichtelijk. Dat is in het buitenland wel anders.
In de Europese Unie zitten ook landen met slechte omstandigheden, met name in Oost-Europa. Ook in Afrika zijn de omstandigheden in de gevangenis zwaar. Overbevolking is een van de belangrijkste problemen in gevangenissen wereldwijd. Fysiek afstand houden is in overvolle cellen onmogelijk. Ook is de zorg voor gevangenen ondermaats. Ze hebben geen zeep of andere sanitaire voorzieningen tot hun beschikking, en er is vaak nauwelijks toegang tot gezondheidszorg. In de gevangenis verlangen veel gedetineerden vooral naar een gewoon leven, een vrouw, kinderen en een huis.
Als een gedetineerde vrijkomt, is de kans op herhaling het kleinst als hij/zij een woning, werk en een wederhelft heeft om naar toe te gaan. De 3 W's zijn van groot belang om niet terug te vallen in oud gedrag. De omgeving speelt daarbij een grote rol.
Vaak is de situatie van veel gevangenen uitzichtloos, ze leven zonder hoop en zonder perspectief. Veelal behoren ze tot een gemarginaliseerde groep in de samenleving en zijn ze in een onveilige en liefdeloze situatie opgegroeid. In vergelijking met de algemene bevolking ervaren gedetineerden meer lichamelijke problemen - zoals infectieziekten en chronische aandoeningen - en meer psychische problemen - zoals depressie, verslavingsproblematiek en persoonlijkheidsstoornissen.
Er is weinig oog voor de impact van detentie op de familieleden van de gedetineerde. In tal van situaties zien we dat gezinsleden worstelen met praktische problemen zoals financiën en huisvesting, maar bovenal met schuld- en schaamtegevoelens, loyaliteitsconflicten en psychische problemen.